Kinsendael-Kriekenputreservaat

Een stuk natuurbos in hartje Ukkel
Ukkel
natura 2000
groene wandeling
regionale groene ruimte

Over deze groene ruimte

Niet ver van het station Kalevoet in Ukkel ligt het natuurreservaat van Kinsendaal en zijn uitbreidingen in oostelijke richting, de Kriekenput en het Herdiesdomein. Samen vormen ze een halfnatuurlijke ruimte van bijna tien hectare met een opmerkelijke diversiteit.

Praktische informatie

Openingsuren

Toegankelijk voor het publiek

Als open ruimte is de site altijd toegankelijk voor het publiek, behalve bij sterke wind.

Regelmatige aanwezigheid van boswachters en opzichters.

Een vraag of een probleem?

Ingangen

Het natuurreservaat Kinsendaal-Kriekenput heeft vijf ingangen: twee aan de Rietstraat en drie aan de Engelandstraat. De ingangen naar Kriekenput aan de Borreweg en Engelandstraat werden aangelegd in het project van de Groene Wandeling. Het Herdiesdomein is niet toegankelijk voor het publiek.

Inrichtingen

  • Moestuin

Houten observatiepontons, informatieborden aan de ingang, speeltuin, vuilnisbakken aan de ingangen.

Natuur

Het bos van het natuurreservaat Kinsendaal-Kriekenput is moerasachtig en telt veel holle bomen. Daarom kreeg het in 1996 een erkenning als speciale beschermingszone Natura 2000 in toepassing van de Europese richtlijn 92/43/UE.

Dit open en bebost terrein vormt samen met dertien andere domeinen in het zuiden van Brussel een voedingsgebied voor elf soorten vleermuizen. Ze worden aangetrokken door de grote aantallen insecten die er leven en ze vinden er in de holle of met klimop begroeide bomen een geschikte leefomgeving. Dit statuut verplicht Leefmilieu Brussel tot een beheer dat rekening houdt met deze specifieke habitats.

Verschillende bronnen en doorsijpelplaatsen voeden het hydrografischnetwerk van Kinsendaal-Kriekenput met kwalitatief hoogstaand water. Dat vergemakkelijkt het behoud in de vijver en de Geleytsbeek van de stekelbaars, een kleine vis met op de rug een harnas met drie stekels. Bij de tweeslachtige dieren zijn ze er kleine en alpenwatersalamanders, bruine kikkers en padden.

Wilde eenden en waterkippen profiteren eveneens van dit kwaliteitsvolle waterrijke milieu en bouwen nesten in het reservaat. Maar er zijn ook andere opmerkelijke bezoekers: ijsvogel, grote gele kwikstaart en bosrietzanger.

De avifauna van Kinsendaal-Kriekenput is in feite bijzonder rijk. Er zijn niet alleen waterminnende vogels en soorten die je overal in Brussel vindt zoals houtduif, ekster en grasmus. U vindt er ook een groot aantal vogelsoorten die in holen leven, zoals de groene, de grote en kleine bonte specht (die laatste is niet groter dan een mus), de zwartkopmees, de boomklever en een aantal typische bosvogels zoals de fitis, de zanglijster en de Vlaamse gaai.

De bomen die in het midden van de negentiende eeuw werden geplant bij de omvorming tot romantisch park in Engelse stijl, vormen een van de grote rijkdommen van het natuurreservaat. Sommige zijn waardevol omwille van hun formaat, zoals een Oosterse plataan en een Canadese populier. Andere behoren tot een specifieke soort (zoals de tulpenboom) of zijn heel zeldzaam zoals de kleinbladige kastanjelaar, een struik die niet hoger wordt dan drie meter en heel kleine kastanjes produceert.

Fauna

heggenmus
vuurjuffer
lantaarntje
grote keizerlibel
boomblauwtje
grote gele kwikstaart
canadese gans
goudvink
buizerd
weidebeekjuffer
wilde eend
landkaartje
kauw
bosuil
citroenvlinder
roek
zwarte kraai
gewone pad
sperwer
spreeuw
zwartkop
waterhoen
gaai
grote groene sabelsprinkhaan
bruine kikker
boomkruiper
koperwiek
zanglijster
blauwe reiger
huiszwaluw
boerenzwaluw
platbuik
ijsvogel
merel
staartmees
pimpelmees
koolmees
huismus
bruin zandoogje
halsbandparkiet
grote bonte specht
groene specht
ekster
klein koolwitje
klein geaderd witje
houtduif
vink
keep
ruige dwergvleermuis
gewone dwergvleermuis
fitis
tjiftjaf
vuurgoudhaan
goudhaan
roodborst
bosrietzanger
laatvlieger
boomklever
bruinrode heidelibel
sijs
iepenpage, iepepage
bont zandoogje
turkse tortel
winterkoning
groenling

Flora

daslook
look-zonder-look
bosanemoon
eenstijlige meidoorn
zwarte els
gewone berenklauw
sporkehout
bittere veldkers
pinksterbloem
fluitenkruid
gewone vogelkers
zoete kers
amerikaanse vogelkers
haagbeuk
groot heksenkruid
spaanse aak
noorse esdoorn
gewone esdoorn
framboos
es
wilde kardinaalsmuts
gevlekte aronskelk
beuk
hulst
taxus
watermunt
hazelaar
zevenblad
slanke sleutelbloem
moerasspirea
kruipende boterbloem
japanse duizendknoop
grote kattenstaart
gewone salomonszegel
wilde lijsterbes
beekpunge

Geschiedenis

De eerste schriftelijke vermeldingen over het gebruik van dit terrein dateren van de middeleeuwen. In de veertiende eeuw wordt het domein van Groelst opgedeeld: een van de percelen wordt het Kinsendaal. Het hangt in die periode af van het feodale hof van Affligem.

Het domein – ‘Het Hof te Glatbeke’ – (gronden, boerderij en bijgebouwen) blijft generaties lang in het bezit van de families Van der Straeten en later Waslanski.

In 1828 volgt de verkoop aan Alphonse Marbais du Gratry, een adviseur bij het Rekenhof, die er belangrijke werken uitvoert. Het landhuis van de laatste eigenaar (baron Van der Linden d’Hoogvorst) wordt een neoklassiek kasteel, met paardenstallen, koetshuis, tuinierswoning, vijver, moestuin, serres, siertuin en fruitbomen.

Tussen 1855 en 1883 vergroot Kinsendaal in verschillende stappen, met de aankoop van beboste gronden op de rechteroever van de Groelsbeek, die zelf deel uitmaken van het vroegere Groelstdomein. Die vormen het huidige Kriekenput.

Die naam dankt het domein aan de kriekenbomen die langs de huidige Engelandstraat stonden, maar er is nooit een aanwijzing gevonden dat er ook een waterput was. Tenzij de naam verwijst naar het diepe dal op deze plaats.

Charles Woeste, de leider van de Katholieke Partij en minister van Staat, werd in 1890 eigenaar van Kinsendaal. Zijn familie verkocht het kasteel en het prachtige romantische park op haar beurt door in 1924.
Het kwam in handen van nog twee eigenaars voor het ten prooi viel aan verwaarlozing.

In 1960 kwam de 7,4 hectare van Kinsendaal in handen van de Immobiliën Vennootschap van België, met de bedoeling om het te verkavelen, na drainering en aansluiting van de bronnen op de riolering.

Het oude kasteel was zwaar beschadigd na een brand in de Tweede Wereldoorlog en werd afgebroken. Het westelijke deel van de tuin werd genivelleerd en de vijver gedempt. Met het oog op de komst van nieuwe bewoners werd de Engelandstraat verbreed.

Toen dook een andere bedreiging op: de aanleg van de zuidelijke ring rond Brussel. Om de wijk te beschermen, stelde de Ukkelse gemeenteraad in 1974 voor om Kinsendaal als groene zone in te kleuren. Vijf jaar later gebeurde dat ook. Een schadeloosstelling van de Immobiliën Vennootschap drong zich op.

Een tijd lang werd het park niet onderhouden en zo kregen de natuurlijke plantensoorten de kans om het in zijn ongerepte staat te herstellen.

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kocht het dan op 4 maart 1988 aan. Het wilde de ecologische waarde ervan veilig stellen en verleende het domein het jaar daarna het statuut van natuurreservaat.
 

Praktische informatie

Openingsuren

Toegankelijk voor het publiek

Als open ruimte is de site altijd toegankelijk voor het publiek, behalve bij sterke wind.

Regelmatige aanwezigheid van boswachters en opzichters.

Een vraag of een probleem?

Ingangen

Het natuurreservaat Kinsendaal-Kriekenput heeft vijf ingangen: twee aan de Rietstraat en drie aan de Engelandstraat. De ingangen naar Kriekenput aan de Borreweg en Engelandstraat werden aangelegd in het project van de Groene Wandeling. Het Herdiesdomein is niet toegankelijk voor het publiek.

Andere groene ruimten in de buurt