Park van lijn 28

• Toegang voor personen met een beperkte mobiliteit
• Fontein met drinkbaar water

Vanaf de 15e eeuw is het Thurn & Taxis-terrein in handen van een gegoede Italiaans-Duitse familie. Ook lag deze familie aan de basis van één van de eerste snelpostsystemen in Europa en geeft ze haar naam aan de plek (Thurn und Taxis ou Torre dei Tassi).

Ongeveer in de helft van de 19e eeuw wordt er een commercieel station gebouwd. Het doel: dienstdoen als douane. Goederen werden er per trein naartoe gebracht, maar ook per boot via het kanaal van Willebroek en het kanaal Brussel-Charleroi. Die goederen worden ter plaatse ingeklaard en vervolgens over het hele land verspreid. Tussen 1904 en 1910 wordt het terrein vlak gemaakt om het uit- en inladen van de treinen te vergemakkelijken. Zowat zes meter grond wordt uitgegraven waardoor de laag bewerkbare grond werd verwijderd en er bepaalde problemen ontstonden met de afvoer van water. Langs Lijn 28 die het station Brussel-Zuid met dat van Schaarbeek verbond en die langs het westen rond het centrum liepen, lag een doodlopende spoorwegrail. Dat secundaire spoor diende om goederentreinen te parkeren vooraleer ze doorreden naar de Thurn & Taxis-site waar de pakhuizen en een in- en uitklaringsbureau zich bevonden. Ook werden er beschadigde wagons gerepareerd.

De bedrijvigheid was er dus onophoudelijk en de plek werd de ‘Gare Maritime’ genoemd omdat ze zo dicht bij de Haven van Brussel lag die via het kanaal in verbinding stond met de Haven van Antwerpen. Het was echt één van de belangrijkste commerciële knooppunten van noordelijk Europa. Naarmate de Europese instituten sterker werden, werd de douanewerking overbodig en in 1987 raakte de plek volledig in onbruik.

Wanneer het gebruik van de Thurn & Taxis-site steeds meer terugloopt, valt het nut van het doodlopende treinspoor weg. De site ligt er dan wat verlaten bij. Van 1940 tot 2000 was de zone de thuishaven voor allerlei kleine pakplaatsen en stelplaatsen voor tweedehandswagens. De natuur neemt de overhand en de plaats wordt ook een clandestiene stortplaats.

Jarenlang raakt de site in de vergetelheid, maar daar komt in de jaren 2000 verandering in, wanneer de site aangekocht wordt door privéprojectontwikkelaars. De site, waaronder die oude lijn 28, verandert radicaal dankzij een samenwerking tussen Beliris en Leefmilieu Brussel. De idee is om er een park in te richten in het kader van het duurzamewijkcontract Schelde-Maas (2004-2008). Op 11 maart 2013 na de aankoop van het terrein en haalbaarheidsstudies, beginnen er werkzaamheden met een budget van meer dan 4 miljoen euro.

De werken zit er sneller op dan voorzien, in juli 2014 al. Het eerste deel van het Park van lijn 28, een stuk van twee hectare uitgerekt over een lengte van 686 meter, vormt een verbinding tussen de metrostations Belgica en Pannenhuis. Beetje bij beetje transformeren de wijk en de oude gebouwen zich. Het nieuwe gebouw van Leefmilieu Brussel wordt in 2014 neergepoot op de Thurn & Taxis-site. Datzelfde jaar, op de dag van het Irisfeest, wordt het Thurn & Taxis-park ingehuldigd. Twee maanden later slaat het Parckdesign-festival van Leefmilieu Brussel zijn tenten op in het nieuwe park tussen het Park van lijn 28 en het Thurn & Taxis-park, het Groene Lint. Het doel van dat atypische evenement dat gelanceerd werd door Leefmilieu Brussel: de participatieve inrichting van de groene openbare ruimte aanmoedigen door specifiek aandacht te schenken aan de creativiteit en artistieke vaardigheden.

Het festival en de bijhorende activiteiten nodigen de inwoners uit om elkaar te ontmoeten via de slogan ‘Van het veld op het bord’. De vragen en ideeën borrelen naar de oppervlakte. Ook de volgende vraag wordt gesteld: hoe de concepten rond duurzame voeding en stadslandbouw concreet maken? Op dat moment ontstaat de wens om een groene zone te creëren met zones met eetbare gewassen met sociale en ecologische doelen. Het project wint aan aanhang en meerdere inwoners beginnen zich ervoor in te zetten. Bijgevolg richten ze de vzw Parckfarm op met de financiering via subsidies van Leefmilieu Brussel.

In deze zone worden opeenvolgend verschillende groene componenten ingericht. In 2016 ziet de laatste fase van de site het levenslicht, in samenwerking met de Stad Brussel, in het kader van een duurzamewijkcontract van Bockstael. Het project?  De laatste ontbrekende schakel vormen zodat het Emile Bockstaelplein met de Havenlaan kan worden verbonden via de – oude in onbruik geraakte – spoorweglijn, het oude station en de Thurn & Taxis-site. Dat nieuwe stuk bevat een trage voetgangersweg, een snelle fietsweg, een toegangsstrook, een spelzone, een beboste vlakte, een vochtige zone en een toegang tot het Emile Bockstaelplein. Het doel is zo goed mogelijk de bestaande topografie te behouden om de site zo weinig mogelijk te vervormen.  

De site zal ingehuldigd worden op 3 april 2021 en het hele park zal vanaf dan het ‘Park van lijn’ 28 heten. 

De Landschapstafel

Deze is ontstaan tijdens het Parckdesign-festival in 2014. Deze grote picknicktafel nodigt het publiek uit om elkaar te ontmoeten en in contact te treden met een landschap dat een waar geschenk is voor alle zintuigen: het gezichts- en het geurvermogen, maar ook de tastzin en – natuurlijk – de smaakzin. In de tafel zijn er eetbare en medicinale planten verwerkt, waardoor ze een echt platform wordt van leven en delen ... Een creatie van twee tentoonstellingscuratoren die actief zijn in de Nederlandse culturele scène, Jacques Abelman, designer en tuinarchitect voor Groundcondition en Eric Dil, culturele project manager.

De Parchismuurschildering

De muurschildering die boven het Pannenhuispark uittorent, is het resultaat van een burgerinitiatief van de vzw Parckfarm. Dit kunstwerk, van de Gentse tekenaar Peter Willems, zorgt voor vreugde zowel in als buiten het park. Ter gelegenheid van het Parckdesign-festival van 2014 ontwierp de artiest, op vraag van de inwoners, een schildering in verband met het Parchis-spel, een lokale versie van een populair Marokkaans bordspel, dat erg lijkt op het Paardjesspel. In juni 2016 is hij weer van de partij en geeft hij met één van zijn kunstwerken opnieuw een knipoog naar de goede dynamiek in de wijk. Peter Willems verwerkte er de Jubelfeestbrug in, maar ook moestuintjes, fietsers en ... mensen die Parchis spelen. Hij voegde zelfs een pancarte toe met daarop ‘Doe mee/Participez’ om de burgerparticipatie te benadrukken.  De muurschildering werd afgedrukt op een doek en op de gevel van een gebouw gehangen en ligt op de striproute van de Stad Brussel. Recht tegenover dit kunstwerk kunnen flanerende parkbezoekers nog een muurschildering van de Brusselse striproute aanschouwen: Tituef, met zijn befaamde grote kuif, die het Atomium beklimt.

Meer informatie vindt u op de website.