Tuin van de Japanse Toren

In 1900 bezoekt Leopold II de Wereldtentoonstelling in Parijs. Hij raakt er in de ban van het ‘Panorama du Tour du Monde’ dat een reeks bouwwerken uit de vier hoeken van de wereld toont. Hij keert terug naar Laken met de ambitie om ook daar een openluchtmuseum te bouwen rond een aantal ‘exotisch’ ogende paviljoenen, die de wetenschap en kunst uit verre landen in de schijnwerper plaatsen.

Zijn fascinatie voor het Verre Oosten bepaalt zijn keuze voor de eerste twee (en uiteindelijk de enige) projecten van de promenade die hij voor ogen heeft: het Chinees Paviljoen en de Japanse Toren. Hij neemt de Franse architect Alexandre Marcel in dienst, die voor de Wereldtentoonstelling in Parijs de twee modellen bouwde waarvoor hij zo in bewondering staat.

De constructie in Laken van de twee gebouwen met Aziatische inspiratie was niet echt uitzonderlijk. In het nabijgelegen park van het oorspronkelijke kasteel van Laken had architect Montoyer voor de Oostenrijkse aartshertogen al eens een Chinese pagode of toren van tien meter hoog opgericht maar die werd in 1803 tijdens de Franse bezetting verwoest.

Leopold II was in 1905 – vier jaar na de start van de werken - in Laken aanwezig bij de inwijding van de Japanse Toren, het inkompaviljoen en de galerij in L-vorm. Iedereen staat in bewondering voor het pittoreske karakter en de architecturale originaliteit van dit gebouw in het Brussel van die periode. Maar weinigen weten welke bedoeling de koning had met dit bouwwerk.

Kort voor zijn dood schonk hij de toren aan de staat. Om de banden tussen België en Japan te promoten, richtte die er een informatie – en documentatiecentrum over Japan in, alsook een permanente tentoonstellingsruimte voor handelswaren.

Na de Eerste Wereldoorlog kwam het gebouw onder het beheer van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, maar het bleef veertig jaar lang gesloten voor het publiek – tot aan zijn restauratie in 1985.

Monumenten

De Japanse Toren
De Japanse Toren is een replica van de boeddhistische pagode die koning Leopold II in 1900 in Parijs zag. Hij is veertig meter hoog en helemaal uit hout opgetrokken.

Elk van de vijf verdiepingen was oorspronkelijk ingericht als een salon met meubelen in Japanse stijl. Het inkompaviljoen werd speciaal voor de Wereldtentoonstelling in Parijs gebouwd door een Japanse schrijnwerker.

Zoals het aanpalende Chinees Paviljoen, is de toren een mengelmoes van rijke originele decors (de houtsculpturen en de versieringen in verguld koper werden in Yokohama gemaakt) en eigentijdse elementen, ontworpen door erkende kunstenaars uit die periode. Eugène Soleau zorgde voor de elektrische verlichting en Jacques Galland voor de art-decoglasramen van de galerij die de toren met het inkompaviljoen verbindt.
 

Musea

De Japanse Toren maakt deel uit van de Musea van het Verre Oosten van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis. Hij exposeert decoratief Japans porselein, bestemd voor de Europese markt, uit de periode van het midden van de zestiende tot het midden van de achttiende eeuw. Men vindt er ook verschillende decoratieartikelen die getoond werden tijdens diverse wereldtentoonstellingen die in de grote Europese steden tussen 1850 en de Eerste Wereldoorlog werden georganiseerd.