Vanaf 2025 zijn gevaarlijke pesticiden in Brussel verleden tijd!

Beperking van het pesticidegebruik en regeling voor de verkoop

Vóór de gewestverkiezingen van juni 2024 keurde de Brusselse regering drie besluiten goed om het gebruik van pesticiden verder te beperken en de verkoop ervan op het volledige gewestelijke grondgebied te regelen. Deze besluiten zijn van toepassing op gewasbeschermingsmiddelen en niet op biociden. 

Al meer dan tien jaar neemt de overheid krachtige maatregelen om het gebruik van pesticiden op wegen, in openbare parken en tuinen, op begraafplaatsen, in ziekenhuizen, in scholen, enz. een halt toe te roepen. Door deze nieuwe beheeraanpak zijn alle openbare ruimten nu weer schoon. En dat is goed voor de volksgezondheid en het leefmilieu. Het is vandaag dan ook de hoogste tijd dat ook privéruimten (tuinen van particulieren of mede-eigendommen, groene ruimten van bedrijven ...) diezelfde beweging volgen en de ‘zero pesticide’ dynamiek overnemen.

Alleen producten met een laag risico zijn nog toegestaan

Het 1^e besluit wil het gebruik van gevaarlijke pesticiden vanaf midden 2025 verbieden. Vanaf 1e augustus  2025 zullen alleen nog erkende producten met een 'laag risico' toegestaan zijn. 

Een product valt in deze categorie als bewezen is dat de risico's voor de gezondheid van mens en dier en voor het milieu laag zijn. De Federale Overheidsdienst beslist of een product al dan niet in deze categorie valt. Die informatie vindt u terug op de website Fytoweb. 

Voor particulieren gaat het concreet om het volgende: 

• alleen slakkenbestrijdingsproducten op basis van ijzerfosfaat
• en bepaalde producten die de natuurlijke verdedigingsmechanismen van planten stimuleren 

mogen nog worden gebruikt. Voor professionals zijn er meer mogelijkheden.  

Aan het einde van deze tekst vindt u de lijst met producten met een laag risico die momenteel zijn toegestaan in België. In de toekomst zal het aanbod van producten met een 'laag risico' waarschijnlijk toenemen, want de bedoeling is oplossingen te ontwikkelen die steeds minder schadelijk zijn voor mens en milieu. 

De overheid voorziet ook in mogelijke afwijkingen: 

• Het zal mogelijk zijn om als laatste redmiddel via een professional gewasbeschermingsmiddelen te gebruiken die geen 'laagrisicoproducten' zijn, om bepaalde redenen (gezondheid, openbare veiligheid, natuurbehoud ...) en tegen bepaalde soorten, zoals invasieve uitheemse soorten. 
• Er geldt een specifieke regeling voor landbouwers die te maken krijgen met zware technisch-economische beperkingen: voor hen geldt een overgangsperiode tot 2030 en zij mogen na die periode nog producten gebruiken die zijn toegestaan in de biologische landbouw.

Betere regeling voor de verkoop van pesticiden

Met het 2^e besluit wil de regering de verkoop van pesticiden, d.w.z. gewasbeschermingsmiddelen, beter regelen. 

Vanaf 1e juli 2025 zullen alleen tuinpesticiden met een 'laag risico' voor de gezondheid en het milieu nog in zelfbediening verkrijgbaar zijn in tuincentra en doe-het-zelfzaken. De verkoop van gevaarlijkere producten wordt niet verboden (federale bevoegdheid). Ze mogen nog steeds worden verkocht door geautoriseerde verkopers, maar ze moeten worden bewaard in gesloten kasten, achter toonbanken of in voorraadruimtes. Deze geautoriseerde verkopers moeten advies geven over de risico's van pesticiden en de goede praktijken voor het gebruik ervan, maar moeten ook informeren over de alternatieve methoden die verkrijgbaar zijn in de winkel.

Overstap naar goede praktijken aangemoedigd

Het 3^e besluit heeft als doel een kader te bieden voor de praktijken van professionals in de landbouw en het beheer van parken en tuinen, in overeenstemming met de principes van ecologisch beheer, waarbij de nadruk ligt op goede teeltpraktijken, de versterking van agro-ecologische infrastructuur die gunstig is voor hulpinsecten (lieveheersbeestjes, zweefvliegen, bijen ...), alternatieve methodes voor pesticiden en een beperkt gebruik van chemische producten als laatste redmiddel. 

Concreet zal het Gewest per gewas of per sector richtlijnen uitwerken voor geïntegreerde gewasbescherming. 

Het besluit voorziet ook in het verzamelen van gegevens over het gebruik van pesticiden door professionals vanaf 2027. Deze gegevens kunnen helpen om het gebruik van pesticiden in het Brussels Gewest in kaart te brengen en de acties van het Gewestelijk Programma voor Pesticidenreductie te sturen. Ze dienen ook als risico-indicatoren die zullen worden opgenomen in het verslag over de staat van het leefmilieu.