De tuinen van het Tillensblok

• Toegang voor personen met een beperkte mobiliteit
• Fontein met drinkbaar water
• Moestuin
• Zone 'honden zonder leiband'

Het terrein waarop de tuinen van het Tillensblok gelegen zijn, is nooit bebouwd geweest. In de 19de eeuw was dit nog Brussels platteland. Geleidelijk verstedelijkte de streek. Eerst kwamen er arbeidershuisjes die elk hun eigen moestuin hadden. Naarmate meer straten werden aangelegd, verdichtte het woongebied, maar het Tillensblok wist te ontsnappen aan deze verstedelijking. Zou de stevige helling van het terrein hier iets mee te maken hebben?

Het stuk grond lag soms braak en werd als stortplaats gebruikt. In andere periodes verschenen er als uit het niets moestuinen (vooral tussen de twee wereldoorlogen, en meer systematisch na de tweede wereldoorlog). In 1995 verkocht de gemeente Vorst het aan een projectontwikkelaar die er een dertigtal woningen wilde bouwen. Dit stuitte op een stroom van protest, en in 1996 werd het Wijkcomité Tillens/Rosendaal opgericht. Het doel? De groene ruimte behouden, mét moestuinfunctie. Het Comité maakte de buurtbewoners bewust van deze zaak en wist ook de pers te bespelen, maar ondersteunde zijn eis ook actief door zelf het terrein schoon te  maken en te verfraaien en heggen aan te planten. Uiteindelijk werden de plannen van de projectontwikkelaar geweigerd om redenen die te maken hadden met de bereikbaarheid voor de brandweer. Toen hij niet veel later failliet ging, kreeg het OCMW van Vorst zijn oude eigendom weer in handen.

In 1999 klaart de hemel boven het Tillensblok op: het wordt ingekleurd als groene ruimte op het Gewestelijk Bestemmingsplan (GPB) en zo beschermd tegen de greep van de vastgoedsector. Maar het beheer ervan moet pragmatischer. Rondetafelvergaderingen met vertegenwoordigers van de gemeente, Leefmilieu Brussel en het Wijkcomité zullen plaatsvinden om een coherent project uit te werken voor de inrichting en het beheer van het terrein. Leefmilieu Brussel heeft immers beslist het terrein op te nemen in zijn participatieprojecten met het doel de bevolking te betrekken bij de opstelling en uitvoering van het “inrichtingsplan”, en vervolgens ook bij het dagelijks beheer.

Maar in 2003 is er slecht nieuws: bodemonderzoeken wijzen op een hoog gehalte aan verontreinigende stoffen. Groenten blijven kweken in deze omstandigheden zou een heus volksgezondheidprobleem betekenen. Leefmilieu Brussel beveelt aan dat het Tillensblok wordt omgevormd tot een groene ontspanningsruimte. De meeste tuiniers keren “hun tuintje” ontmoedigd de rug toe. In afwachting van een nieuwe bestemming ligt het terrein er weer verwilderd en verwaarloosd bij.

In 2008 breekt een nieuwe bloeitijd aan. In samenwerking met het Wijkcomité, de gemeenteschool Les Sept Bonniers, het rusthuis Val des Roses en andere organisaties heeft Leefmilieu Brussel hier beetje bij beetje, op basis van participatie, een nieuw inrichtingsproject uitgewerkt. Om het probleem van de bodemverontreiniging op te lossen, die moestuinteelt uitsloot, heeft Leefmilieu Brussel de verontreinigde grond op een deel van het terrein afgegraven tot 50 cm diep en vervangen door goede teelaarde.

In april 2009 wordt eindelijk een een ingehuldigd. Vandaag staan 22 percelen van het 1.300 m² grote bouwland ter beschikking van de wijkbewoners. De moestuintraditie van het terrein is dus in ere hersteld. Een van de percelen is een gemeenschappelijk tuintje waar iedereen aromatische planten mag telen. Een tweede, uitgestrekter perceel is voorbehouden aan een project dat de generaties overschrijdt: een “kleurentuin”. De tuin is aangelegd door de leerlingen van de lagere school Les Sept Bonniers uit de buurt en enkele bewoners van het rusthuis Val des Roses. Het tuintje is een plek waar wordt geleerd en kennis wordt doorgegeven, waar ervaringen worden gedeeld en ontmoetingen kunnen plaatsvinden.