Kleine Zavelsquare

• Toegang voor personen met een beperkte mobiliteit

De Kleine Zavel was vroeger moerasgebied. Van 1289 tot 1706 deed de plaats dienst als kerkhof van het Sint-Jansziekenhuis. Later werd het plein aangelegd met kasseien.

In de jaren 1880 stelde de Brusselse burgemeester Charles Buls voor om de wijk te verfraaien en het plein om te vormen tot een verleidelijk mooie tuin. Hij vroeg architect Henri Beyaert om er een plan voor te tekenen.

De tuin werd in 1890 opengesteld voor het publiek.

Het standbeeld fontein van de graven van egmont en hoorn

Achteraan in de tuin staat de combinatie van beeldhouwwerk en fontein ‘Graven van Egmont en Hoorn’, die Charles-Auguste Fraikin (1817-1893) in 1864 maakte.

De graven van Egmont en Hoorn werden in 1568 onthoofd voor het koningshuis (op de Brusselse Grote Markt) op bevel van de Hertog van Alva, omdat ze zich verzetten tegen de Spaanse terreur in die periode. De twee heren worden voorgesteld op hun tocht naar hun executie. De graad van Egmont ziet er vastberaden uit en draagt een hoed, terwijl de graaf van Hoorn zijn hand laat rusten op de schouder van zijn onfortuinlijke strijdmakker.

Het gotische voetstuk is versierd met de wapenschilden van de veroordeelden en wordt geflankeerd door twee gewapende Spaanse soldaten. Dit beeldhouwwerk stond eerst op de Grote Markt, op de plaats van de terechtstelling zelf, maar verhuisde in 1879 naar de Kleine Zavel tegenover het Egmontpaleis, dat eigendom was van de nakomelingen van een van de graven.

De tien beroemde personages

Tien standbeelden in carraramarmer staan in een boog in de niches, waar de klimop langs het monument voor de graven van Egmont en Hoorn omhoog klimt. Ze stellen tien beroemde personen voor die leefden in de periode van de onthoofding van de graven, zoals de geograaf Mercator en de architect Cornelis De Vriendt. Beroemde beeldhouwers (Julien Dillens, Alphonse de Tombay, e.a.) uit die periode maakten de kunstwerken tussen 1882 en 1890 naar ontwerpen van de schilder Xavier Mellery.

De standbeelden van de ambachten

Op de 48 gotische zuilen van de afsluiting van de Kleine Zavel staan 48 bronzen beeldhouwwerken die de gilden en oude Brusselse ambachten voorstellen. Ze zijn van de hand van de beste Belgische kunstenaars uit de negentiende eeuw, zoals Jules Courroix en Jean-François Van den Kerckhove en volgen de ontwerpen van Xavier Mellery. Elk beeldhouwwerk stelt een ambachtsman voor met zijn werktuigen, symbolen of met voorwerpen die typisch zijn voor zijn beroep.

U vindt een volledige lijst in de folder die Leefmilieu Brussel over het park heeft gepubliceerd.

Wij vermelden nog dat het eerste van deze reeks beeldhouwwerken – op de hoek van de Regentschapstraat en de Kleine Zavel – de vier ambachten van vier gekroonden voorstelt: de gilde van metselaars, steenkappers, beeldhouwers en leidekkers. Het verraadt de hand van architect Henri Beyaert.