Maria-Louizasquare

• Toegang voor personen met een beperkte mobiliteit
• Speelplein

Buiten de stadsmuren had Brussel vroeger het uitzicht van het platteland, met kleine land- of tuinbouwbedrijven (tenminste als de bodemkwaliteit dat toeliet), molens, brouwerijen en andere bedrijfjes. Hier en daar stonden kriskras wat bouwvallige huisjes, maar ook enkele mooie landhuizen voor de edellieden.

Ten oosten van Brussel slingerde de Maalbeek zich door de velden en vormde langs zijn loop een reeks vijvers die het overtollige regenwater in de natte seizoenen opringen. De grootste was de Hoevijver met een oppervlakte van 7 hectare. Later werd die herdoopt tot de „vijver van Sint-Joost‟. De waterpartij aan de Maria-Louizasquare is daar een laatste restant van. De Maalbeekvallei werd gekenmerkt door uitgesproken reliëfverschillen.

In 1810 werd beslist om de stadswallen af te breken. Dat was de aanzet voor een langzaam, maar onverbiddelijk proces van verstedelijking ten koste van het omringende platteland en natuurlijk ook van de Maalbeekvallei.

In 1853 lijfde de stad Brussel de helft van het grondgebied van Sint-Joost-ten-Node in. Daarbij hoorde het stuk waar nu de squares liggen. Vanaf dat moment zagen de uitbreidingsplannen voor deze wijk in het noordoosten het daglicht. Ze waren van de hand van baron Jamblinne de Meux, ingenieur bij de stad Brussel of van architect Gédéon Bordiau (die ook het Jubelpark ontwierp).

Uiteindelijk viel de keuze in 1875 op de voorstellen van Bordiau die trouwens rekening hield met de opmerkingen van de stadsingenieur.

Hij plande een ondergrondse spoorweglijn als verbinding tussen het Noord- en het Leopoldstation, de afbraak van de aanpalende woningen en van de dichtbevolkte Granvellewijk, en het dichtgooien (om hygiënische redenen) van een groot deel van de vijver van Sint-Joost. Op deze vrijgekomen oppervlakte plande hij de aanleg van een opeenvolging van pleinen en kaarsrechte straten tegen een langzaam oplopende helling.

Helemaal bovenaan wilde hij een kerk laten bouwen. En er waren ook plannen voor een Paleis voor Schone Kunsten. Maar toen de werken eind jaren 1880 op hun einde liepen, maakte de economische crisis de uitvoering van deze laatste twee projecten onhaalbaar.

Bovendien moesten de in volle platteland aangelegde squares verschillende jaren wachten op de nodige verkavelingen rond de pleinen en in de aanpalende straten. Die kwamen langzaam op gang, maar rond de eeuwwisseling stonden de meeste huizen van de „squarewijk‟ er wel.

En wat voor huizen! Ze werden gebouwd tijdens een rijke architecturale periode en vormen tot op vandaag een relatief homogeen geheel, met de subtiliteiten van het eclectisme en de „neostijlen‟ (vooral Vlaamse neorenaissance). Daarbovenop vertonen ze kenmerken van de uitzonderlijke stijl die de art nouveau vormt en waarvan nog enkele meesterwerken overblijven rond de squares, zoals het hotel Saint-Cyr van Gustave Strauwen.
 

Monument

De grot van de Maria-Louizasquare

Dit is een van de merkwaardigste rotspartijen in Brussel. Dit architecturale genre was erg in trek toen de squares werden aangelegd, omdat het de omgeving een romantische toets geeft.

Beeldhouwwerken

Generaal Berheim (1932)

Louis Berheim (1861-1931) was een joodse luitenant-generaal en held uit de Eerste Wereldoorlog. Hij wordt voorgesteld in een wat stijve houding en in legeruniform, met een verrekijker in de hand. Edmond de Valériola (1877-1956) beeldhouwde het gedenkteken.

Meermin (1900)

Deze jonge en mooie naakte vrouw met melancholische blik wordt toegeschreven aan beeldhouwer Emile Namur (1852-1905) van wie u andere werken kunt bewonderen in de Kruidtuin of de square van de Kleine Zavel.

Geboorte van een land

Een knielend koppel met kind. Dit indrukwekkende beeldhouwwerk in Carrarisch marmer van carrara leverde kunstenaar Marius Vos in 1937 de gouden medaille op van de internationale tentoonstelling in Parijs. Hij schonk het aan de stad Brussel.