Poelbos

Een integraal natuurreservaat
Jette
koele zone natura 2000 regionale groene ruimte

Over deze groene ruimte

Als Natura 2000-site maakt het Poelbos deel uit van een uitgestrekt geheel van groenzones in het noordwesten van Brussel. De fauna en flora van het Poelbos zijn uitzonderlijk te noemen.

Het Poelbos werd aangelegd door de monniken van de abdij van Dielegem op de plek waar vroeger een kalksteengroeve stond. In 1998 kreeg het bos het statuut van educatief natuurreservaat. De uitbating van de ondergrond van het Poelbos in de middeleeuwen ligt aan de basis van zijn uitgesproken reliëf.

Een kleine vissersclub beheert de vijver en bewaakt de biodiversiteit.

Praktische informatie

Openingsuren

Het park is elke dag toegankelijk voor het publiek volgens onderstaand schema:

  • van 01 oktober tot 30 april, van 08u00 tot 18u00;
  • van 01 mei tot 30 september, van 08u00 tot 21u00;

In het domaniale bos van het Poelbosdomein geldt het Boswetboek. Voetgangers en fietsers mogen alleen op de wegen en paden die voor hen zijn voorzien. 

Het noordelijke deel van het gebied, dat C.E.B.O. beheert, is alleen toegankelijk tijdens geleide wandelingen van de vzw.

Een vraag of een probleem?

Ingangen

Het Poelbos in Jette wordt omringd door de Laarbeeklaan, de Kleine Sint-Annastraat en het bospad van het Poelbos. De ingang ligt in de Laarbeekstraat.

Inrichtingen

  • Moestuin

Informatieborden aan de ingang, vuilnisbakken.

Natuur

Bij tellingen in het Poelbos registreerde men tot 45 verschillende vogelsoorten die er hun nesten bouwen. Daarbij horen houtduif, zanglijster, Turkse tortel, winterkoninkje, pimpel- en koolmees, roodborstje en heggenmus.

Goudvink, boomkruiper, kleine torenvalk en sperwer verblijven er met periodes. Heel uitzonderlijk kan men er ook een ijsvogel observeren. Er werden maatregelen genomen opdat hij op het terrein zou kunnen blijven: zijn aanwezigheid hangt immers af van de kwaliteit van het water en de rust in zijn gebied.

Tijdens de vogeltrek passeren ook andere vogels langs het Poelbos: fitis en tjiftjaf, zwartkop en grasmus, tortel, enz.

Het uitgestrekte gebied met het Laarbeek-, Dielegem- en Poelbos, de moerassen van Jette en Ganshoren en het Koning Boudewijnpark is een essentieel element in de voedselvoorziening voor een dozijn vleermuissoorten.

Omdat die tot de meest bedreigde diersoorten in Europa behoren, erkent de Habitatrichtlijn 92/43/CEE het gebied als een speciale beschermingszone en integreert ze het in het internationale netwerk Natura 2000.

Dankzij zijn vochtige en kalkrijke bodem, heeft het Poelbos de typische flora van waterrijke kalkgronden. Spekwortel, breukkruid en clematis zijn daar mooie voorbeelden van.

De opmerkelijkste bomen zijn beuken (Fagus sylvatica). Een tiental heel oude exemplaren prijken op de lijst van merkwaardige bomen in het Brussels Gewest.

Fauna

heggenmus
vuurjuffer
lantaarntje
grote keizerlibel
icarusblauwtje
boomblauwtje
distelvlinder
grote gele kwikstaart
canadese gans
goudvink
buizerd
wilde eend
mandarijneend
putter
kauw
bosuil
citroenvlinder
roek
zwarte kraai
ringslang
gewone pad
sperwer
spreeuw
boomvalk
slechtvalk
zwartkop
braamsluiper
grasmus
waterhoen
gaai
zilvermeeuw
aalscholver
dodaars
bruine kikker
boomkruiper
kramsvogel
koperwiek
zanglijster
blauwe reiger
huiszwaluw
boerenzwaluw
ijsvogel
merel
staartmees
pimpelmees
koolmees
huismus
bruin zandoogje
rosse vleermuis
gewone grootoorvleermuis, bruine grootoorvleermuis
nijlgans
dagpauwoog
halsbandparkiet
grote bonte specht
groene specht
ekster
klein koolwitje
klein geaderd witje
houtduif
vink
keep
ruige dwergvleermuis
gewone dwergvleermuis
fitis
tjiftjaf
vuurgoudhaan
goudhaan
roodborst
kleine karekiet
bosrietzanger
laatvlieger
boomklever
bloedrode heidelibel
bruinrode heidelibel
sijs
zeggedoorntje
sleedoornpage
bont zandoogje
turkse tortel
alpenwatersalamander
kleine watersalamander, gewone watersalamander
winterkoning
atalanta

Flora

daslook
look-zonder-look
bosanemoon
bittere veldkers
zoete kers
groot heksenkruid
spaanse aak
noorse esdoorn
gewone esdoorn
gevlekte aronskelk
taxus
gele lis
wilde narcis
hazelaar
zevenblad
slanke sleutelbloem
sleedoorn
heelkruid
gewone salomonszegel
echte valeriaan

Geschiedenis

Zoals de aanpalende bossen van Laarbeek en Dielegem, was het Poelbos (dat toen nog een andere naam had) in de middeleeuwen een steengroeve. De monniken van Dielegem wilden de abdij vergroten en openden daarvoor in de veertiende eeuw meerdere steengroeven op de terreinen die zij in de omgeving bezaten en die rijk waren aan kalksteen.

De exploitatie stopte niet bij wat ze zelf nodig hadden voor de abdij. Het werd een bron van inkomsten en de monniken leverden stenen voor verschillende gebouwen van religieuzen in Brussel en zelfs in Mechelen.

De steengroeve werd in de loop van de zeventiende eeuw opgegeven, omdat ze regelmatig overstroomde. De monniken plantten een bos op die plek om die toch nog te laten renderen. Ze plantten er beuken en eiken. De populieren en essen zijn het resultaat van natuurlijke uitzaaiing.

Zo werd de vroegere steengroeve het ‘Poelbos’, letterlijk een bos in een waterpoel.

Na de ontmanteling van de abdij, wisselde het bos verschillende keren van eigenaar. Uit geschriften blijkt dat de Jetse advocaat Edmond Tricher het in 1889 aankocht. Hij liet er een kasteel bouwen langs de Laarbeeklaan en zorgde er waarschijnlijk voor dat de onmiddellijke omgeving werd aangelegd als een romantisch park.

De Tweede Wereldoorlog bleek fataal voor de oude beuken in het bos: de bezetter velde de meeste exemplaren om er geweerkolven van te maken!

In 1964 werd de gemeente Jette eigenaar van het gebied. Het kasteel werd voor diverse doeleinden gebruikt (als dagcentrum voor de kinderen van de scholen, voor zaalverhuur, als jeugdcentrum), vooraleer het in 1973 werd afgebroken omdat het in verregaande staat van verval verkeerde.

In 1977 integreerde de gemeente het Poelbos in zijn grote project voor een gewestelijk park. Voor de bescherming van wat toen een van de laatste enclaves van Brabants landschap was, stelde ze voor om de drie beboste delen van Jette (Laarbeek-, Dielegem- en Poelbos) met elkaar en met de aangrenzende groenzones te verbinden. Dat uitgestrekte geheel van bijna 110 hectare werd het Koning Boudewijnpark.

Dankzij de vzw C.E.B.O. (Milieucommissie voor Brussel-West) werd de vallei van het Poelbos, waar vroeger de steengroeve lag, hetzelfde jaar nog een educatief natuurreservaat. Dit deel kreeg in 1989 het statuut van domaniaal natuurreservaat. Die titel werd in 1998 uitgebreid tot het volledige bos (dat al sinds 1976 als landschap was geklasseerd).

Praktische informatie

Openingsuren

Het park is elke dag toegankelijk voor het publiek volgens onderstaand schema:

  • van 01 oktober tot 30 april, van 08u00 tot 18u00;
  • van 01 mei tot 30 september, van 08u00 tot 21u00;

In het domaniale bos van het Poelbosdomein geldt het Boswetboek. Voetgangers en fietsers mogen alleen op de wegen en paden die voor hen zijn voorzien. 

Het noordelijke deel van het gebied, dat C.E.B.O. beheert, is alleen toegankelijk tijdens geleide wandelingen van de vzw.

Een vraag of een probleem?

Ingangen

Het Poelbos in Jette wordt omringd door de Laarbeeklaan, de Kleine Sint-Annastraat en het bospad van het Poelbos. De ingang ligt in de Laarbeekstraat.

Andere groene ruimten in de buurt