Rood Klooster

Een juweeltje van groen en rust aan de ingang van het Zoniënwoud
Oudergem
koele zone natura 2000

Over deze groene ruimte

Als wandelpark en toegangspoort tot het Zoniënwoud, vormt het Rood Klooster een geheel van architectuur, bos en natuurgebied met een heel grote rijkdom.

De eeuwenlange aanwezigheid van een van de grootste priorijen van de Augustijnen in Brabant, drukte natuurlijk zijn stempel op het landschap. Maar ook de aard van de bodem en de overvloed aan vochtige zones maken er vandaag nog altijd een plek van met een magische uitstraling. En de Brusselaars weten die naar waarde te schatten.

Praktische informatie

Openingsuren

Het park is elke dag toegankelijk voor het publiek volgens onderstaand schema:

  • van 01 november tot 28 februari, van 07u00 tot 19u00;
  • van 01 maart tot 30 april, van 06u00 tot 21u00;
  • van 01 mei tot 30 augustus, van 06u00 tot 22u00;
  • van 01 september tot 31 oktober, van 07u00 tot 20u00;

Af en toe bezoeken van parkwachters.

Een vraag of een probleem?

Ingangen

De toegang tot het Rood Klooster kan via de Waversesteenweg (parking langs de autosnelweg) en langs de Rokloosterstraat.

Openbaar vervoer

BUS: 72 (halte(s) : ADEPS, Massarttuin, Roodklooster) - 34 (halte(s) : Tweesteenwegen)

Inrichtingen

  • Toegang voor personen met een beperkte mobiliteit
  • Speelplein
  • Moestuin
  • Picknicktafel

In het park zijn drie speeltuinen aanwezig:

  • een speeltuin voor kinderen van 3 tot 7 jaar met multifunctionele spellen, tokkelbaan, glijbanen en zandschommels
  • een speeltuin voor kinderen van 8 tot 12 jaar met multifunctionele spellen, balans en slakeline op houtsnippers
  • een boot met multifunctionele spellen voor kinderen van 8 tot 12 jaar

Er is ook een fitnessparcours. 

Zitbanken, informatieborden en vuilnisbakken zijn overal op het park beschikbaar voor het gemak van de gebruikers.

Natuur

Er was vroeger een zandsteengroeve op dit terrein. Op de plaats van de groeve groeit vandaag een vegetatie die typisch is voor kalkrijke gronden – uniek in het Zoniënwoud: belladonna, campanulaklokjes, liguster en zelfs orchideeën.

Een ondergelopen elzenaanplant staat op de plaats van een vroeger dichtgegooide vijver. De vele waterloopjes die erdoor stromen, het dode hout en het overal rondgeslingerde stormhout zijn een gunstig milieu voor de ontwikkeling van een gediversifieerde fauna en flora.

De vijvers van het Rood Klooster trekken veel watervogels aan, zoals fuut, blauwe reiger, ijsvogel, aalscholver, enz. Het is ook een broedplaats voor verschillende soorten beschermde kikvorsachtigen: bruine kikker, gewone pad, alpenwatersalamander, enz. Er zwemmen ook veel vissen. We vermelden brasem, zeelt, karper, voorn, rietvoorn, stekelbaars, rivierbaars, snoek en de zeldzame bittervoorn.

Er huizen ook 13 soorten vleermuizen op de site.

Fauna

heggenmus
vuurjuffer
lantaarntje
oranje zandoogje
grote keizerlibel
icarusblauwtje
boomblauwtje
distelvlinder
grote gele kwikstaart
canadese gans
goudvink
kleine vuurvlinder
buizerd
weidebeekjuffer
carolina-eend
krakeend
wilde eend
mandarijneend
landkaartje
putter
witgat
kauw
bosuil
citroenvlinder
roek
zwarte kraai
gewone pad
krasser
bruine sprinkhaan, tandradje
knobbelzwaan
sperwer
spreeuw
fazant
boomvalk
slechtvalk
zwartkop
braamsluiper
grasmus
meerkoet
tafeleend
kuifeend
waterhoen
gaai
zilvermeeuw
aalscholver
koninginnenpage, koninginnepage
grote groene sabelsprinkhaan
dodaars
fuut
bruine kikker
boomkruiper
kramsvogel
koperwiek
zanglijster
gewone meikever, mulder
blauwe reiger
huiszwaluw
boerenzwaluw
viervlek
platbuik
ijsvogel
merel
staartmees
koolmees
huismus
kokmeeuw
bruin zandoogje
rosse vleermuis
gewone oeverlibel
nijlgans
dagpauwoog
halsbandparkiet
kleine vos
grote bonte specht
middelste bonte specht
groene specht
ekster
klein koolwitje
groot koolwitje
klein geaderd witje
houtduif
vink
keep
ruige dwergvleermuis
gewone dwergvleermuis
fitis
tjiftjaf
waterral
vuurgoudhaan
goudhaan
roodborst
zwarte roodstaart
kleine karekiet
bosrietzanger
boomsprinkhaan
laatvlieger
boomklever
bloedrode heidelibel
bruinrode heidelibel
steenrode heidelibel
bergeend
sijs
iepenpage, iepepage
sleedoornpage
bont zandoogje
turkse tortel
alpenwatersalamander
winterkoning
groenling
atalanta

Flora

duizendblad
daslook
look-zonder-look
bosanemoon
bijvoet
eenstijlige meidoorn
zwarte els
gewone berenklauw
ruig klokje
pinksterbloem
fluitenkruid
gewone vogelkers
kruldistel
haagbeuk
groot heksenkruid
akkerdistel
kale jonker
noorse esdoorn
gewone esdoorn
koninginnenkruid
es
gevlekte aronskelk
gewone margriet
hulst
gele lis
paarse dovenetel
hondsdraf
gewone rolklaver en rechte rolklaver
hopklaver
grote veldbies
wolfspoot
grote wederik
eenbloemig parelgras
sint-janskruid
herik
hazelaar
madeliefje
zevenblad
slanke sleutelbloem
scherpe boterbloem
kruipende boterbloem
riet
grote kattenstaart
heelkruid
klein kruiskruid
tijmereprijs
grote vossenstaart

Geschiedenis

De wortels van het Rood Klooster liggen in de veertiende eeuw. Toen installeerden kluizenaars zich op deze relatief onherbergzame plek. Vanaf 1367 gaf de hertogin van Brabant hen toestemming om er cellen en een kapel te bouwen. Ze schonk hen ook gronden en de vijvers in de buurt.  In 1373 traden de monniken tot de orde van de Heilige Augustinus.

De naam ‘Roodclooster’ die het domein vanaf 1380 droeg, zou komen van de roodkleurige mortel die de muren van de kloostergebouwen bedekte. Een andere hypothese zegt dat het klooster en de kerk werden gebouwd op een ontgonnen – ‘gerooide’ – plek in het bos, vandaar de vroegere vorm ‘rooclooster’.

De hertogen van Brabant, en later de Boergondische prinsen, droegen met een groot aantal giften bij tot de groei van het Rode Klooster.

Rond de kloostergebouwen kwam een grote ommuring in baksteen, waarvan nog resten bestaan. De monniken draineerden het aanpalende moerasachtige gebied. Ze plantten er fruitbomen, wijnstokken en groenten. In de buurt lag ook een vijftiental vijvers, die ze gebruikten voor viskweek.

De priorij werd een knooppunt van spiritueel en artistiek leven. In de vijftiende eeuw vestigden de monniken hun reputatie met geïllustreerde en ingebonden manuscripten. De beroemde schilder Hugo Vander Goes bracht hier enkele jaren van zijn leven door.

Het Rood Klooster werd in 1572 geplunderd en gedeeltelijk verwoest. Het onderging in de volgende eeuw verschillende restauraties.

In 1784 verdreef de vervolging van de contemplatieve orden door keizer Jozef II, de monniken uit het Rood Klooster. In 1790 keerden zestien van hen terug en begonnen ze aan de restauratie van het gedeeltelijk vernielde klooster. Twee jaar later werden ze opnieuw gedwongen om de plek te verlaten.

Daarna diende het gebouw een tijd als legerkazerne, vervolgens als katoenweverij, ververij, atelier van een steenkapper en herberg. De Belgische Staat werd in 1910 eigenaar van het Rood Klooster en droeg het in 1992 over aan het Brussels Gewest.

Patrimonium

Monumenten

De Priorij (geklasseerd in 1965).

De Molenaarswoning (geklasseerd in 1961). Het gebouw dateert van de zestiende of zeventiende eeuw en werd gebruikt als wasplaats. In 1740 werd het herbouwd en aangepast tot molenaarswoning.

De Portierswoning zorgde voor de verbinding tussen de buitenwereld en het privédomein van de monniken. Ze dateert van de zestiende of zeventiende eeuw,maar werd in de achttiende eeuw meermaals verbouwd.  Het gebouw werd recent gerestaureerd  en is nu het onthaalcentrum voor de site.

De oude hoeve bestaat uit verschillende gebouwen die meestal van de achttiende eeuw dateren. Alleen het hoekgebouw met de booggewelven is geklasseerd. Het werd gebouwd als vervanging van de middeleeuwse boerderij.

De omwallingsmuur van de abdij was 700 meter lang. De helft ervan is overeind gebleven, maar een archeologische studie legde het volledige tracé bloot. De muur werd grotendeels gerestaureerd om het middeleeuwse karakter van het terrein volledig te herstellen.

De kunstenaarsateliers zijn een sterk aangepast en komen overeen met van een deel van de zuidelijke kloostervleugel.

De Bosgeestbron ontspringt aan de basis van de zandstenen muur waarop de herdenkingsplaat staat voor schilder René Stevens. Hij is de stichter van de  Liga van de Vrienden van het Zoniënwoud.

Museum

Het kunstencentrum van het Rood Klooster neemt een deel van de vroegere boerderij in en organiseert regelmatig tijdelijke tentoonstellingen.

Praktische informatie

Openingsuren

Het park is elke dag toegankelijk voor het publiek volgens onderstaand schema:

  • van 01 november tot 28 februari, van 07u00 tot 19u00;
  • van 01 maart tot 30 april, van 06u00 tot 21u00;
  • van 01 mei tot 30 augustus, van 06u00 tot 22u00;
  • van 01 september tot 31 oktober, van 07u00 tot 20u00;

Af en toe bezoeken van parkwachters.

Een vraag of een probleem?

Ingangen

De toegang tot het Rood Klooster kan via de Waversesteenweg (parking langs de autosnelweg) en langs de Rokloosterstraat.

Openbaar vervoer

BUS: 72 (halte(s) : ADEPS, Massarttuin, Roodklooster) - 34 (halte(s) : Tweesteenwegen)

Andere groene ruimten in de buurt