Tournay-Solvaypark

Een restant van het Zoniënwoud
Watermaal-Bosvoorde
koele zone natura 2000 groene wandeling

Over deze groene ruimte

Het Tournay-Solvaypark (naar de naam van zijn eerste eigenaar) is één van de mooiste parken van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Het park, dat vroeger deel uitmaakte van het Zoniënwoud, combineert een waaier aan landschappen en wordt gekenmerkt door grote hoogteverschillen: op de top ligt een klassieke Engelse tuin, op de hellingen groeit een meer natuurlijke bosomgeving en in de vallei bevinden zich twee vijvers. Daarachter ligt nog een boomgaard, waarna een door particulieren bewerkte moestuin volgt.

Praktische informatie

Openingsuren

Het park is elke dag geopend volgens onderstaand schema:

  • van 01 oktober tot 26 maart, van 08u30 tot 17u30;
  • van 01 tot 30 april, van 08u30 tot 18u30;
  • van 01 mei tot 31 augustus, van 08u30 tot 20u30;
  • van 01 tot 30 september, van 08u30 tot 19u30;

Vanwege de tijd die nodig is om alle toegangen en paden in het park te controleren, is de laatste toegang 30 minuten voor sluitingstijd..

Af en toe bezoeken van parkwachters.

Een vraag of een probleem?

Ingangen

Het Tournay-Solvaypark ligt in Watermaal-Bosvoorde, valkbij het station van Bosvoorde. De hoofdingang ligt aan de Terhulpensesteenweg. Maar ook via de Tweebergendreef is er een directe ingang naar de vijver en de moestuin. In het verlengde van deze dreef, doorkruist de Vuurkeienweg het park van noord naar zuid.

Openbaar vervoer

TRAM: 8 (halte(s) : Bosvoorde Station, Delleur)

Inrichtingen

  • Toegang voor personen met een beperkte mobiliteit
  • Moestuin

Zitbanken, vuilnisbakken.

Natuur

Verschillende bomen in het Tournay-Solvaypark genieten de status van opmerkelijke boom. Dat geldt onder meer voor een boomhazelaar (Corylus Columa) – de enige hazelaarvariëteit in boomvorm –, Canadese hemlocksparren (Tsuga canadensis), een heel mooie bruine beuk (Fagus Sylvatica f.purpurea), grootbladige lindebomen (Tilia platyphyllos), een Japanse kornoelje (Cornus Kousa), een reuzenbladlinde (Tilia x euchlora), een libanonceder (Cedrus libani).

In de laaggelegen delen, dicht bij de vijver, wemelt het van gele lelies, moerasspirea, sneeuwkoningin, moerasdotterbloemen, enz. Er zijn ook een aantal perken met gele lis (Iris pseudacorus) en koeienoog (Telekia speciosa), planten die afkomstig zijn uit Zuidoost-Europa. Er werden meer dan 120 grasachtige plantensoorten geteld in de weiden. De oever van de kleine vijver is bezaaid met wit hoefblad (Petasites albus) met zijn grote bladeren die doen denken aan rabarberplanten. Vlak in de buurt, in een kleine schaduwrijke kloof, groeien tongvarens.

De fauna is ook heel gevarieerd, vooral in het laagst gelegen deel van het park. Van de dieren die rond de vijver leven, vermelden we bruine kikker, kuifeend, eend, reiger, enz. En in de vijver zelf zwemt rivierbaars, snoek, voorn, zeelt en brasem. Vleermuizen gebruiken de vroegere ijskelder als schuilplaats.

In de boomgaard staan enkele appel- en kersenvariëteiten. En in de moestuin geneeskrachtige planten, specerijen, winterharde planten en fruitbomen.

 

Fauna

heggenmus
vuurjuffer
lantaarntje
grote keizerlibel
boomblauwtje
distelvlinder
grote gele kwikstaart
canadese gans
goudvink
buizerd
weidebeekjuffer
wilde eend
mandarijneend
landkaartje
putter
bosuil
citroenvlinder
roek
zwarte kraai
gewone pad
sperwer
spreeuw
fazant
slechtvalk
zwartkop
meerkoet
tafeleend
kuifeend
waterhoen
gaai
aalscholver
dodaars
fuut
bruine kikker
boomkruiper
kramsvogel
koperwiek
zanglijster
gewone meikever, mulder
blauwe reiger
huiszwaluw
boerenzwaluw
ijsvogel
merel
staartmees
koolmees
bruin zandoogje
rosse vleermuis
gewone grootoorvleermuis, bruine grootoorvleermuis
nijlgans
dagpauwoog
halsbandparkiet
grote bonte specht
middelste bonte specht
groene specht
ekster
klein koolwitje
groot koolwitje
klein geaderd witje
houtduif
vink
keep
ruige dwergvleermuis
gewone dwergvleermuis
tjiftjaf
vuurgoudhaan
goudhaan
roodborst
zwarte roodstaart
laatvlieger
boomklever
bloedrode heidelibel
sijs
bont zandoogje
turkse tortel
alpenwatersalamander
kleine watersalamander, gewone watersalamander
winterkoning
groenling
atalanta

Flora

bosanemoon
zwarte els
gewone berenklauw
reuzenberenklauw
pinksterbloem
moesdistel
koninginnenkruid
es
gevlekte aronskelk
gewone margriet
beuk
hulst
gele lis
wilde narcis
veldzuring
madeliefje
zevenblad
slanke sleutelbloem
moerasspirea
scherpe boterbloem
kruipende boterbloem
grote kattenstaart
gewone salomonszegel
tijmereprijs
grote vossenstaart

Geschiedenis

In 1878 liet Alfred Solvay op een terrein dat was veroverd op het Zoniënwoud, een villa (een klein kasteeltje) optrekken in rode steen met banden witte steen, in de Vlaamse neorenaissancestijl die toen mode was. Het terrein ligt langs de spoorlijn Brussel-Namen op de plaats die Karregat heet, niet zo ver van het toen nieuwe station van Bosvoorde.

Het park dat in die tijd rond de woning werd aangelegd, hield rekening met het reliëf en de ongerepte ruimten. De moeraslanden op de valleibodem werden omgevormd tot vijvers, terwijl een deel van het oorspronkelijke beukenbos intact bleef.

In 1894 breidde Marie Masson, de weduwe van Alfred Solvay, het park uit in de richting van de Terhulpensesteenweg.

In 1905, werd Leopold II eigenaar van de vijvers van Bosvoorde en een deel van de aanpalende gronden omdat hij een deel van het gebied wou bewaren, dat werd bedreigd door de geplande Vorstlaan en de bouw van nieuwe wijken bij deze uitbreiding van Brussel.

Ernest Solvay (de beroemde broer van Alfred) die bij die transactie was betrokken, werd zo eigenaar van een vroegere verkaveling van tuinbouwers tussen de nieuwe laan en de Vuurkeienweg. Hij integreerde dat in het familiedomein door de bouw van twee bruggen over deze straat.

Uit deze periode dateert ook de toevoeging van een dubbele toren aan de woning van de Solvays.

In 1911, legde landschapsarchitect Jules Buyssens het park opnieuw aan, in de landschapsstijl die we vandaag nog kennen. Negen jaar later werden er een conciërgewoning en bijgebouwen opgericht.

In 1924 ten slotte verschreen Jules Buyssens opnieuw op het toneel voor het ontwerp van een heel mooie, klassieke rozentuin.

Na de dood van Thérèse Tournay-Solvay, de dochter van Alfred Solvay, in 1973 verkochten de erfgenamen het domein aan een vastgoedmaatschappij die het liet verkommeren.

In 1980, verwierf het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het Tournay-Solvaypark en stelde het een jaar later open voor het publiek.

In 1984, verwoeste een brand het kasteel. Vandaag blijven er alleen ruïnes over. In 1985, herstelde landschapsarchitect Jacques Boulanger-Français de rozentuin, en de fruit- en groentetuin.

Patrimonium

Monumenten

De kasteelruïnes

Het Solvaykasteel werd in 1982 door een brand verwoest en wordt geleidelijk door planten overwoekerd.

Georges Collin bouwde de paardenstallen van het kasteel in 1920 en ze werden in 1992 gerestaureerd om plaats te bieden aan het Regionaal Centrum voor Ecologie-initiatie. De vzw Zonnebloem-Tournesol heeft de leiding over dit centrum voor milieueducatie dat zich richt tot een breed publiek, maar toch in de eerste plaats tot de Brusselse scholen, met geleide bezoeken, natuurstages en ecologische werkwinkels in het Tournay-Solvaypark en andere terreinen in het Gewest.

De witte villa of de villa van de vrienden van Tournay-Solvay werd bij het begin van de twintigste eeuw gebouwd in art-nouveaustijl. Ze biedt vandaag onderdak aan de ‘Fondation européenne pour la sculpture’ die er tentoonstellingen organiseert.

Beeldhouwwerken

Grote rode driehoek (1996)

De Italiaanse beeldhouwer Mauro Staccioli koos een prachtige rode beuk in het park uit voor zijn driehoek in evenwicht. Hij wil zo aantonen dat we de oplossing voor het menselijke onevenwicht in de natuur moeten zoeken.

Réplique de la tête olmèque n°8 (2002)

Replica van een hoofd dat in het Mexicaanse dorp San Lorenzo werd gevonden. Een kunstwerk van Pérez Solorzano.

Kelda of The Eternal Spring (Herdenkingsmonument Sparenberg – 1998).

Dit brons van Thérèse Chotteau is een hommage aan een verdwenen jonge vrouw die zich regelmatig kwam ontspannen in het park. Haar ouders wilden een standbeeld naar haar beeld en gelijkenis.

Praktische informatie

Openingsuren

Het park is elke dag geopend volgens onderstaand schema:

  • van 01 oktober tot 26 maart, van 08u30 tot 17u30;
  • van 01 tot 30 april, van 08u30 tot 18u30;
  • van 01 mei tot 31 augustus, van 08u30 tot 20u30;
  • van 01 tot 30 september, van 08u30 tot 19u30;

Vanwege de tijd die nodig is om alle toegangen en paden in het park te controleren, is de laatste toegang 30 minuten voor sluitingstijd..

Af en toe bezoeken van parkwachters.

Een vraag of een probleem?

Ingangen

Het Tournay-Solvaypark ligt in Watermaal-Bosvoorde, valkbij het station van Bosvoorde. De hoofdingang ligt aan de Terhulpensesteenweg. Maar ook via de Tweebergendreef is er een directe ingang naar de vijver en de moestuin. In het verlengde van deze dreef, doorkruist de Vuurkeienweg het park van noord naar zuid.

Openbaar vervoer

TRAM: 8 (halte(s) : Bosvoorde Station, Delleur)

Andere groene ruimten in de buurt